Każda gleba, ze względu na wielkość kompleksu sorpcyjnego, posiada tylko jej właściwy zakres optymalnego odczynu (Tab.1). Powyżej tego zakresu wapnowanie jest praktycznie zabiegiem zbędnym. Z tej prostej przyczyny wapnuje się glebę, a dawkę wapna określa się na podstawie ustalonych dla danej gleby klasy potrzeb wapnowania, które wynikają z odczynu i przynależności do określonej kategorii agronomicznej (Tab. 1 i 2).

Równoczesna znajomość odczynu i kategorii agronomicznej gleby są niezbędne do wyznaczenia optymalnej dawki wapna nawozowego

Przykład 1.

1. Zmierzony odczyn gleby – 5,4
2. Kategoria agronomiczna gleby – ŚREDNIA
3. Klasa potrzeb wapnowania (patrz Tab 1) = POTRZEBNE
4. Dawka wapna (patrz Tab. 2) = 3,0t CaO/ha

UWAGA! Dla tej samej wartości odczynu o dawce wapna decyduje kategoria agronomiczna gleby.

Tablica 1. Potrzeby wapnowania gleb mineralnych¹, pH mierzone w 1 mol KCl

Kategoria agronomiczna gleby	Ocena potrzeby wapnowania
Optymalne PH	Konieczne	Potrzebne	Wskazane	Ograniczone2	Zbędne
Bardzo lekkie	5,1 – 5,3	do 4,0	4,1 – 4,5	4,6 – 5,0	5,1 – 5,5	od 5,6
Lekkie	5,6 – 5,8	do 4,5	4,6 – 5,0	5,1 – 5,5	5,6 – 6,0	od 6,1
Średnie	6,2 – 6,5	do 5,0	5,1 – 5,5	5,6 – 6,0	6,1 – 6,5	od 6,6
Ciężkie	6,6 – 6,8	do 5,5	5,6 – 6,0	6,1 – 6,5	6,6 – 7,0	od 7,1
Użytki zielone	5,5 – 5,8	do 5,0	5,1 – 5,5	5,6 – 6,0	–	–

¹ wg zaleceń SCHR; ² Optymalny odczyn gleby

Tablica 2. Dawka wapna nawozowego zalecane w Polsce w zależności od kategorii agronomicznej gleby i potrzeby wapnowania, w t CaO/ha

Kategoria agronomiczna gleby	Ocena potrzeby wapnowania
Konieczne	Potrzebne	Wskazane	Ograniczone
Bardzo lekkie	3,0	2,0	1	–
Lekkie	3,5	2,5	1,5	–
Średnie	4,5	3,0	1,7	1,0
Ciężkie	6,0	3,0	2,0	1,0